Bij cognitieve therapie staan gedachten centraal. Cognitie is een mooi woord voor gedachte. Gedachten veroorzaken een bepaald gevoel en dit gevoel zet aan tot bepaald gedrag. Dit kan positief gedrag zijn, maar ook gedrag dat problemen veroorzaakt. Niet alle gedachten komen overeen met de werkelijkheid. Bij cognitieve therapie gaan we uitzoeken welke gedachten bij jou een rol spelen bij de nare gevoelens of het problematisch gedrag waar je last van hebt. Vervolgens leer je een aantal technieken om te onderzoeken of jouw gedachten wel helemaal kloppen in de situatie waarin je ze dacht. Zo nodig formuleer je nieuwe, beter bij de situatie passende gedachten. We noemen dat ‘evenwichtige gedachten’.

Bij gedragstherapie staat het gedrag centraal. Als je het onderzoeken en veranderen van jouw lastige of negatieve gedachten al aardig onder de knie hebt en de geloofwaardigheid van deze gedachten al behoorlijk is afgenomen, gaan we in de praktijk oefenen. Dit kan met behulp van zogenaamde gedragsexperimenten. Hierbij ga je de nieuwe gedachten die ‘op papier’ al behoorlijk geloofwaardig zijn, in de praktijk testen. Er worden voorspellingen gemaakt en deze worden vergeleken met de uitkomsten van het experiment. Op deze manier wordt niet alleen aan het ‘ weten’ gewerkt, maar ook aan het ‘ voelen’. Voorbeelden van andere technieken van gedragstherapie: blootstelling in stapjes aan het gevreesde object of situatie, of rollenspellen.

De bovenstaande therapieën worden gebundeld in cognitieve gedragstherapie voor een grotere effectiviteit en is bij Mentaal Sterker, naast  schematherapie, de meest gebruikte therapievorm. Hetzelfde effect wordt vaak in kortere tijd bereikt dan bij andere therapievormen. Cognitieve gedragstherapie betrekt daarnaast de meest doelgerichte en zinvol gebleken methoden uit andere therapeutische richtingen. Mentaal Sterker maakt hierbij gebruik van technieken uit de dialectische gedragstherapie, oplossingsgerichte therapie en mindfullness. De behandeling is kortdurend.

Er wordt gebruik gemaakt van een beperkt aantal sessies, waarbij geldt: zo snel als het kan, zo lang als nodig. Volgens een afgesproken behandelplan wordt aan concrete doelen gewerkt. Van de cliënt wordt zelfwerkzaamheid verwacht, zowel tijdens de sessies als tussen de sessies door bij het maken van huiswerk. De therapeut en cliënt vormen een team, waarbij de cliënt begeleidt en gestimuleerd wordt om steeds meer de leidende rol op zich te nemen. De therapeut leert de cliënt probleemsituaties anders te interpreteren en er anders mee om te gaan. Op deze manier leert de cliënt vaardigheden aan die ook in de toekomst in stressvolle situaties gebruikt kunnen worden. De kans op terugval wordt hierdoor kleiner.